سردرد و تهوع از جمله مشکلات شایعی هستند که بسیاری از زنان باردار از آن شکایت می‌کنند. سردرد در دوران بارداری می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که در اغلب موارد خطری برای مادر و کودک ندارند اما در موارد خاصی نیز می‌تواند نشانه‌ای جدی باشد و باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.

اگر باردار هستید، همیشه باید پزشک خود را از علائم و یا عوارضی که به آن دچار می‌شوید مطلع کنید. سردرد در دوران بارداری معمولا جایی برای نگرانی ندارد، اما تنها پزشک شماست که می‌تواند تشخیص دهد سردرد شما امری عادی است یا یکی از موارد نادر استثنایی است که نشانه‌ی خطر است.

علت سردردهای طولانی مدت در دوران بارداری

سردرد ممکن است در اوایل یا اواخر بارداری رخ دهد و زمان بروز سردرد می‌تواند در تشخیص علت آن نقش داشته باشد. حتی اگر قبل از بارداری نیز سابقه سردرد داشته‌اید، باید در مورد سردردهای دوران بارداری خود با پزشک متخصص مشورت کنید تا او تصمیم بگیرد که شما به چه ارزیابی‌ها و درمان‌هایی نیاز دارید. از داروهای غیر تجویزی که بدون نسخه از داروخانه قابل تهیه هستند به هیچ وجه استفاده نکنید مگر این که پزشکتان این توصیه را به شما کرده باشد.

دارو های موثر در رفع سردرد های دوران بارداری

معمولا در دوران بارداری از تجویز داروهای ایبوپروفن و آسپرین خودداری می‌شود اما در صورتی که درمان‌های غیر دارویی موثر نباشند، ممکن است استامینوفن تجویز شود.

استامینوفن داروی ایمنی است، به شرطی که طبق راهنما یا برچسب روی آن مصرف شود. سایر داروهای معمول برای سردرد مانند آسپرین و ایبوبروفن و همچنین داروهایی که اغلب برای میگرن تجویز می‌شوند، برای زنان باردار مناسب نیستند.

اگر مستعد ابتلا به سردردهای میگرنی شدید هستید، با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید در صورت بروز سردرد در دوران بارداری خود، چه داروهایی می‌توانید مصرف کنید.

در صورتی که شما به طور مکرر دچار سردردهای شدید و غیرقابل تحمل می‌شوید، ممکن است مزایای مصرف برخی داروها برای شما بیشتر از معایب و خطرات احتمالی آن باشد. البته حتی با این حال نیز مصرف برخی از داروها کاملا ممنوع است.

مراقبت‌های خانگی برای درمان سردرد دوران بارداری

در ادامه می‌خوانید که چگونه از بروز سردرد در دوران بارداری پیشگیری کنید یا در صورت بروز سردرد، درد خود را تسکین دهید:

1. عواملی که موجب تشدید سردرد می‌شوند را شناسایی کنید.
2. پزشکان معمولا به شما توصیه می‌کنند که غذاهایی که می‌خورید همراه با زمان شدت گرفتن یا بهبود یافتن سردردهای خود را ثبت کنید تا بتوانید تشخیص دهید که چه موادی موجب تشدید سردرد می‌شوند. با ثبت این اطلاعات، زمانی که حمله سردرد رخ می‌دهد شما به خوبی می‌دانید که طی ۲۴ ساعت قبلی چه غذاهایی مصرف کرده اید و زمانی که سردرد شروع شد چه کاری انجام می‌دادید.

برخی از غذاهایی که معمولا موجب تشدید میگرن در افراد می‌شوند عبارتند از:

1. غذاهای حاوی مونوسدیم گلوتامین
2. نیترات (معمولا در گوشت‌های فرآوردی شده مانند‌هات داگ)
3. سولفیت (در بسیاری میوه‌های خشک و همینطور ماده نگهدارنده سالاد)،
4. شیرین کننده‌های مصنوعی
5. برخی مغزیجات و دانه‌های خاص
6. پنیر مانده و سایر فرآورده‌های لبنی ترش مانند دوغ و خامه ترش
7. برخی میوه‌های تازه خاص (مانند موز، آووکادو، پاپایا و مرکبات)
8. ماهی دودی، شکلات، مواد تخمیر شده (مانند سس سویا)

برخی عوامل محیطی که باعث تشدید میگرن می شود:

1. نورهای چشمک زن
2. صداهای بلند
3. بوهای غلیظ
4. استشمام دود سیگار
5.  گرما یا سرمای شدید نیز موجب تحریک حمله میگرنی می‌شوند

درمان سردرد دوران بارداری

از کمپرس سرد و گرم استفاده کنید

برای سردرد تنشی در دوران بارداری یک کمپرس سرد یا گرم روی پیشانی یا در پایین جمجمه در پشت سر قرار دهید. برای سردردهای میگرنی کمپرس سرد بسیار بهتر است.

دوش بگیرید

برای برخی از افراد مبتلا به میگرن، گرفتن دوش آب سرد موجب تسکین درد آنی (هرچند موقتی) می‌شود. اگر نمی توانید دوش آب سرد بگیرید کمی آب سرد به سر و صورت خود بپاشید. برای سردردهای تنشی گفتن دوش آب گرم بهتر است.

گرسنه یا تشنه نشوید

برای پیشگیری از پایین آمدن قند خون (یکی از علل شایع تحریک سردرد)، بهتر است که تعداد وعده‌های غذایی خود را افزایش دهید و در عوض در هر وعده مقدار غذای کمتری بخورید. اگر زندگی روزمره شما بسیار پرمشغله است و نمی‌توانید چندین وعده غذا بخورید، مقداری غذای مناسب میان وعده مانند میوه، کلوچه یا ماست همراه خود داشته باشید.

از خوردن شکر به طور مستقیم (مانند آبنبات) خودداری کنید چرا که موجب افزایش ناگهانی قند خون می‌شود.

فراموش نکنید که هر روز مقدار زیادی آب بنوشید تا بدن شما دچار کم آبی نشود. در صورتی که میگرن عود کرده و حالت تهوع دارید، آب را به صورت جرعه جرعه بنوشید.

از خستگی مفرط پرهیز کنید

سعی کنید زمان کافی برای خواب خود اختصاص دهید تا خواب کافی داشته باشید. اگر دچار سردرد میگرنی شدید هستید، سعی کنید در اتاقی آرام و تاریک بخوابید.

کمی ورزش کنید

برخی از شواهد نشان می‌دهند که انجام منظم ورزش می‌تواند تعداد دفعات عود و شدت سردرد‌های میگرنی را کاهش دهد. ورزش کردن در واقع موجب کاهش فشار روانی و استرسی می‌شود که معمولا عامل عود میگرن است.

اگر مستعد سردرد میگرنی هستید و می‌خواهید ورزش کنید، بهتر است در ابتدا به آرامی و با ورزش‌های بسیار سبک شروع کنید، چرا که آغاز ناگهانی ورزش پرفشار نیز خود موجب سردرد می‌شود. همچنین زمانی که سردرد شما عود کرده از ورزش کردن خودداری کنید.

از تکنیک‌های ریلکسیشن استفاده کنید

بیوفیدبک، مدیتیشن و یوگا در کاهش استرس و فشار روانی موثر هستند و در نتیجه به پیشگیری از سردرد در دوران بارداری در برخی از بیماران کمک می‌کنند.

پیشگیری از سردرد دوران بارداری

ماساژ بگیرید

می‌توانید یک ماساژ کامل بدن دریافت کنید تا تنش و گرفتگی‌های عضلانی در گردن و کمر و شانه‌ها که می‌تواند موجب سردرد شود، برطرف شود.

سردرد تنشی در دوران بارداری

بسیاری از زنان در دوران بارداری خود سردرد‌های تنشی دارند اما این سردردها می‌توانند خصوصا در سه ماهه اول بارداری بسیار آزاردهنده باشند. سردردهای تنشی در دوران بارداری به صورت درد موجی یا درد مبهم در دو طرف سر و پشت گردن است.

این سردردها معمولا بر اثر بی خوابی، افسردگی یا ترک مصرف کافئین ایجاد می‌شوند و افزایش هورمون‌ها نیز موجب تشدید سردردهای تنشی در برخی زنان می‌شود.

سردرد میگرنی ضربان دار در بارداری

بسیاری از زنان در دوران بارداری، سردردهای میگرنی را تجربه می‌کنند. در حدود ۱۵ درصد از افراد مبتلا به میگرن، اولین سردرد خود را در دوران بارداری تجربه می کنند. هرچند علت اصلی بروز میگرن ناشناخته است، اما دانشمندان معتقدند که افزایش جریان و فشار خون در مغز موجب بروز حمله میگرنی و پیشروی بیماری می‌شود.

سردرد میگرنی اغلب در سه ماهه اول بارداری آغاز می‌شوند، اما در مواردی نیز ممکن است در اواخر بارداری ایجاد شوند. میگرن موجب درد متوسط تا شدید سر شده که به صورت تپنده است و معمولا در یک طرف سر احساس می‌شود.

این سردردها ممکن است هر بار تا ۷۲ ساعت طول بکشند و با انجام فعالیت فیزیکی تشدید می‌شوند. سردرد میگرنی می‌تواند با حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا همراه باشد.

این سردردها معمولا بعد از سه ماهه اول کاهش پیدا می‌کنند. البته برخی از زنان نیز گزارش داده اند که سردرد آنها با ادامه بارداری بهبود نیافته یا حتی بدتر شده است.

سردرد ناشی از مسمومیت بارداری

داشتن سردرد شدید و مداوم در سه ماهه سوم بارداری می‌تواند نشانه مسمومیت بارداری باشد. سردردهای ناشی از مسمومیت بارداری با فشار خون بالا و پروتئین در ادرار همراه هستند. این سردردها به صورت درد مبهم یا تپنده در سر هستند که خوب نمی‌شوند.

سردردهای ناشی از مسمومیت معمولا با علائم زیر همراه هستند:

• تاری دید
• دیدن نقاط مواج در هوا
•  افزایش وزن ناگهانی
• درد در بالا و راست چشم
•  تورم دست و صورت

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر سردرد شما بیش از مقدار همیشگی است و یا اگر بعد از انجام درمان‌های خانگی سردردتان بهبودی پیدا نمی‌کند، لازم است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

سایر علائمی که نشان می‌دهند شما باید فورا به پزشک مراجعه کنید عبارتند از:

• تاری دید 
• ورم دست و صورت
• افزایش وزن ناگهانی 
• درد در ناحیه شکم

درمان سردرد بارداری

همچنین در صورت بروز شرایط زیر با پزشک تماس بگیرید:

•  در سه ماهه دوم یا سوم هستید و سردرد بسیار شدیدی دارید یا برای اولین بار دچار سردرد شده اید.
•  دچار سردرد ناگهانی و انفجاری شدید که در آن تا حدی شدید است که شما را از خواب بیدار می‌کند و  این درد بهبود پیدا نمی کند و یا نوع سردرد مانند همیشه نیست و با دفعات قبلی فرق می‌کند.
•  همراه بودن سردرد یا گرفتگی گردن و تب.
•  سردرد در حال بدتر شدن است و علائم دیگری مانند اختلال بینایی و تاری دید، اختلال تکلم، سرگیجه، بی حسی و تغییر در حس هوشیاری بروز کرده اند.
•  بیمار بعد از زمین خوردن و ضربه به سر دچار سردرد شده است. (یا هر گونه حادثه‌ی دیگری که موجب ضربه به سر شده .)
•  بیمار همزمان با سردرد دچار گرفتگی بینی، احساس درد و فشار در زیر چشم یا سایر قسمت‌های صورت یا حتی دچار درد دندان شده است. در این موارد ممکن است بیمار دچار عفونت سینوس شده باشد که نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد.

برای سردرد به چه دکتری بریم؟

برای سردرد باید به بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران مراجعه کنید. تخصص مغز و اعصاب تنها رشته‌ای است که به طور تخصصی در زمینه درمان انواع سردرد (خوشه‌ای، سینوزیتی، میگرنی، عصبی و …) فعالیت می‌کند. دکتر سردرد در تهران از جدیدترین و مناسبترین روشهای درمان مانند تزریق بوتاکس و سایر روشها استفاده می‌کند تا بیمار به صورت کامل بهبودی خود را به دست آورد.